LİDERLERDEN GENÇLERE ÖĞÜTLER
LOKMAN HEKİM’İN OĞLUNA ÖĞÜTLERİ
- Başkalarına tavsiye edeceğin şeyleri önce kendin yap.
- Sırrını kimseye söyleme, sakla.
- Sana dost olanları iyi ve sıkıntılı zamanlarda dene.
- Ahmak ve cahil kimselerden uzak dur.
- Gençlik zamanını ganimet bil.
- Dostlarına ve yakınlarına saygılı ol, ikramda bulun.
- Dostlarına da düşmanlarına da saygılı ol.
- Aşırı gitme, her işte itidal sahibi ol.
- Cömertliği adet et.
- Ayıp araştırma, incitici söz konuşma, diline sahip ol.
- Kendine hoş gelmeyeni başkasına da yapma.
- Yapacağın işleri bilerek ve düşünerek yap.
- Bu günün işini yarına bırakma.
- Akrabaya karşı alakanı kesme.
- Hiç kimseye üstünlük taslama.
- Başkalarının yanında kendini ve aileni methetme.
- Elinden geldiği kadar kavgadan ve münakaşadan sakın.
- Kızdığın zaman sözlerine dikkat et, ölçülü olmaya çalış.
- Bir kimse konuşurken araya laf karıştırma.
- Tevazudan ayrılma.
- Kendini küçük düşürmeyecek şekilde herkese nezaketle muamele et.
KUAN TZU’DAN GENÇLERE ÖĞÜTLER
Bir yıl sonrasıysa düşündüğün, tohum ek;
Ağaç dik, on yıl sonrasıysa tasarladığın,
Ama düşünüyorsan yüz yıl ötesini, halkı eğit o zaman…
Bir kez tohum ekersen, bir kez ürün alırsın.
Bir kez ağaç dikersen, on kez ürün alırsın,
Yüz kez olur bu ürün, eğitirsen toplumu.
Birine bir balık versen, doyar bir defa;
Balık tutmayı öğret, doysun ömrü boyunca…
Kuan-Tzu (M.Ö. 1000) ÇİN
* Murat Ertan, Tarihi Sözler Antolojisi, s.155, Afşar Matbaası, Ankara, 2010.
FARABİ’NİN GENÇLERE ÖĞÜTLERİ
- Erdemlerin en büyüğü bilimdir.
- Devleti aydınlar idare etmelidir.
- Öğretim, milletlerde teorik erdemleri yaratmak, eğitim ise ahlak erdemlerini ve ilmi sanatları yaratma yoludur.
- Hiçbir şey kendi kendisinin nedeni olamaz. Çünkü nedenin kendisi, oluşandan öncedir.
- Hiçbir şey kendiliğinden yok olmaz, böyle olsaydı; var olmazdı.
- İnsan, bazen bir tesadüfle güzel işler yapar. Bazen de bu güzel işleri isteyerek değil, herhangi bir baskı altında yapmış olur. Böyle yapılan işler, mutluluk getirmez.
- İnsan, başka insanın yardımı olmadan yalnızlık içinde bütün mükemmelliklere erişemez; insan, diğer insanlarla komşuluğa ve birliğe gerek duyar.
*El-Farabi Milli Devlet Üniversitesi. http://www.farabiedu.org/turkce/universite/farabi.
İBN-İ SİNA’NIN GENÇLERE ÖĞÜTLERİ
- Aletlerin en faydalısı kalemdir.
- Hiç kimse görmek istemeyen kadar kör değildir.
- Bilim ve sanat, uyuşamadığı ülkeyi terk eder.
- Hayatın genişliği uzunluğundan daha önemlidir.
- Bilgi sezgi ile kazanılan kesin ilkelere göre sonuçlama yoluyla kazanılır. Bu nedenle bilgini gerçek kaynağı sezgidir.
- İnsan ayrıntıları duyularla algılar, tümelleri us’la kavrar.
- İnsan nefsi fa’al akılla Allah’a kadar yükselir.
- Ruh manevi bir cevherdir.
- Bir şişe mürekkep bir külçe altından hayırlıdır.
- Bildim ve anladım ki hiçbir şey bilinmemiş ve hiçbir şey anlaşılmamıştır.
- Dünya, aklı olup dini olmayan adamlarla ve dini olup aklı olmayan insanlar olarak ayrılmıştır.
- Her kalbi kuvvetli olanın çok sevinen olmadığı gibi her çok sevinçlinin de kalbi kuvvetli değildir.
- Şifasız hastalık yoktur; irade eksikliğinden başka.
- Değersiz bitki yoktur; tanınmasından başka.
HAYME ANA’NIN OĞLU ERTUĞRUL GAZİ’YE ÖĞÜDÜ
Oğul,
- Boyundan-soyundan olsun olmasın insanlara adil davran.
- Adaletten ayrılma ki insanların birlik ve dirlik kazansın.
- Yurdunda, obanda herkes gezsin.
- Ululuk isteyen töreden ayrılmasın.
- Bu dünya bir oturma yeri değildir. Yapacağın iyi ve doğru işlerle insanların hizmetinde bulunursan güzel övünçler senin olur.
- Yüreğinden inancı, ağzından duayı, davranışından erdemi hiç eksik etme.
- Bir de sabırlı ol oğul, ekşi koruk sabırla tatlı üzüm olur.
OĞUL
Beylik dermekle, ağalık vermek iledir.
Sofranı ve keseni yoksullara açık tut…
ŞEYH EDEBÂLİ’NİN OSMAN GAZİ’YE ÖĞÜTLERİ
Ey Oğul!
Beysin!
Bundan sonra öfke bize, uysallık sana.
Güceniklik bize, gönül almak sana.
Suçlamak bize, katlanmak sana.
Acizlik bize, yanılgı bize, hoş görmek sana.
Geçimsizlikler, çatışmalar, uyumsuzluklar, anlaşmazlıklar bize, adalet sana.
Kötü göz, şom ağız, haksız yorum bize; bağışlama sana.
Bundan sonra bölmek bize, bütünlemek sana.
Üşengeçlik bize, uyarmak, gayretlendirmek; şekillendirmek sana.
HACI BEKTAŞ-I VELİ’NİN OĞULLARINA ÖĞÜTLERİ
SİZE VASİYETİM EY OĞLUM (OĞULLARIM)!
- Akıldır, edeptir ve takvadır.
- Tüm durumlarda geçmişlerin eserlerini izle, ehl-i sünnet ve cemaate bağlı ol.
- Fıkıh ve hadis öğren.
- Cahil sufilerden sakın.
- İmam ve müezzin olmamak şartıyla namazını cemaatle kıl.
- Hiçbir zaman şöhret arama ki şöhret afettir.
- Soya sopa rağbet etme.
- Daima ismin az söylensin, ilk sıralara kendi adını yazma.
- Kimseye kefil olma.
- Ulu orta yerlerde devlet büyükleri ve onların oğulları hakkında konuşma.
- Hankah (Tekke) yapma ve hankahda oturma.
- Çok sema yapma, çok sema, sevindirdiği zaman ayrılık getirir, gönlü canlandırdığı zaman ise semahı inkâr etme.
- Aslandan kaçtıkları gibi halktan kaçıp yalnız kalmaya çalış.
- Erkeklerle, kadınlarla, çocuklarla, zengin kimselerle ve avam kimselerle sohbet etme.
- Şüpheli gördüğünü bırak, çok gülme, kahkaha ile gülmekten kaçın, çünkü çok gülmek gönlü öldürür.
- Herkese şefkat gözü ile bakmalısın, hiç kimseyi küçümseme.
- Dış görünüşü süsleme, çünkü dışını süslemek, içini harap eder.
- Halkla mücadele etme, kimseden kimsenin sırrını isteme.
- Kimseye hizmet buyurma.
- Şeyhlere malınla, canınla ve vücudunla hizmet et. Onların yaptığı şeyleri inkâr etme. Çünkü onları inkâr edenin yüzü hiçbir zaman gülmez.
BABÜRŞAH’IN GENÇLERE ÖĞÜTLERİ
- On derviş bir kilimde uyur; fakat iki padişah bir iklime sığmaz.
- Gencin aynada gördüğünü ihtiyar pişmiş tuğlada görür.
- Her şey, ister saf altın olsun, ister gümüş ve ister kalay olsun, kendi aslına döner.
- İyi adla ölürsem ne ala, bana nam lazım; çünkü vücut ölecektir.
- Fena insanlara iyilik etmek, iyilik edenlere fanalık etmek gibidir.
- Çorak toprak sümbül yetiştirmez, işini ve tohumunu bu toprakta ziyan etme.
- Her ne kadar kılıç dünyayı yerinden oynatabilirse de Tanrı’nın izni olmadıkça bir damar bile kesemez.
- Sana kötülük yapanı kadere bırak, zira kader senin intikam alan hizmetkârındır.
- Karar alırken çok iyi ve uzun düşünmek gerekir, iyice düşünmeden verilen karar yüzünden çok karışıklık ve fitne çıkmaktadır.
- Yiğitlik ve kuvvetle dünyayı zaptettik fakat beraber mezara götüremedik.
- Cihangirlik durmakla te’lif edilemez; dünya acele etmesini bilenindir.
KİTAP OKUMAK…
- Okumak, derin bir sevginin adıdır.
- Okumak, bizi mutluluğa götüren yoldur.
- Okumak, çağı aydınlatmaktır.
- Okumak, pırıltılı şehirlerde yaşamaktır.
- Okumak, hayatı anlamaktır.
- Okumak, hayatı hissetmektir.
- Okumak, gönüllere yağmur gibi yağmaktır.
- Okumak, gönlümüze ışık tutmaktır.
- Okumak, insanı olgunlaştıran derin bir aşktır.
- Okumak, sonu gelmeyen bir şarkıdır.
- Okumak, huzura sarılmaktır.
- Okumak, ruhumuza ışık saçmaktır.
- Okumak, tüm karanlıklara inat ışık olmaktır.
- Okumak, masum bir çocuğun gülümsemesidir.
- Okumak, ağaçların gölgesinde dinlenmektir.
- Okumak, geleceği bahar olarak görmektir.
- Okumak, gelecek nesillere mirastır.
- Okumak, değerli insanları takdir etmektir.
- Okumak, insanları alkışlamaktır.
- Okumak, acılı zamanlarımızda dosttur.
- Okumak, bir baba şefkatiyle sarılmaktır.
- Okumak, yaralarımıza merhem olmaktır.
- Okumak, acılarımızı dindirmektir.
- Okumak, vefa göstermektir.
- Okumak, huzuru yakalamaktır.
- Okumak, anne içtenliğini, sıcaklığını ve samimiyetini hissetmektir.
- Okumak, yağmur gibi gönlümüze usul usul yağmaktır.
- Okumak, çağlara, zamana meydan okumaktır.
- Okumak, geleceğin mis kokulu nesillerine en güzel mirastır.
- Okumak, en pırıltılı haliyle geleceği görmektir.
- Okumak, insanı insan eden derin bir aşktır.
- Okumak, gençlere meyve veren ağaçlar dikmektir.
- Okumak, mis kokulu çiçek bahçesine girmektir.
- Okumak, canlara can katmaktır.
- Okumak, huzura sarılmaktır.
- Okumak, sevgileri paylaşmaktır.
- Okumak, yaşadığını hissetmektir.
- Okumak, yaşamın anlamını bulmaktır.
UZUN YAŞAYAN JAPONLAR’IN GENÇLERE ÖĞÜTLERİ
- İyimser olun.
- İyi alışkanlıklar edinin.
- Arkadaşlıklarınızı her gün besleyin.
- Acele etmeden yaşayın.
- Endişelenmeyin.
- Yiyin ve uyuyun. Uzun yaşarsınız o zaman.
- Rahatlamayı öğrenmek zorundasınız.
- Bedeninizi ve zihninizi meşgul ederseniz uzun bir süre buralarda olursunuz.
* Hector Garcia- Francesc Mıralles, Ikıgaı, Japonların Uzun ve Mutlu Yaşam Sırrı, İndigo Kitap, İstanbul, 2017.